Kadıköy Rıhtım Çayırı

Projede, Kadıköy Meydan’ı ve çevresinde yer alan işlevlere bağlı olarak bu alanlar arasında gerçekleşmesi muhtemel ulaşım taleplerini karşılamaya yönelik olarak ulaşım güzergahının belirlenmesi ve bu talebin, ekonomik, sosyal, çevresel ve finansal açıdan en uygun koşullarda sağlanmasına çalışılmıştır. Çalışmada özellikle kent merkezindeki yoğunluk ve yaya hareketliliği dikkate alınarak, kentsel boşluklarla (meydan, park, açık alanlar gibi.), sosyal-kültürel birimlerle ilişkilendirilmeye çalışılmıştır.

Tasarımın hedefleri arasında;

•Yaya – bisiklet odaklı,
• Kentsel ve tarihi dokuyu koruyan,
• Kentsel peyzajla ilişkili ve bütünleştirici,
• Kentsel boşlukları bütünleştirici,
• Diğer ulaşım türleri ile entegre olan,

gibi ilkeler yer almaktadır.

Kadıköy Meydan’ı ve Rıhtımın az eğimli, düzlük bir araziye sahip olması sürdürebilirlik ilkesi doğrultusunda gelişmiş ülkelerde, özelliklede tarihi ve yoğun olan kent merkezlerinde ulaşım aracı olarak kullanılabilen yaya-bisiklet ve rekreasyonla ilişkili hafif raylı sistemi öngörülmüştür. Hiçbir yasal ve teknik düzenlemeye gidilmeden sağlıklı yaşanabilir kentsel mekanlar oluşturması için Kadıköy Meydanı’nda çevre dostu ulaşım türleri kullanılmaya çalışılmıştır.

İlkesel Tasarım Kararları

Rıhtım
Kadıköy Rıhtımı, toplu ulaşım ağının ortasında kalmış, ağırlıklı olarak transit geçiş alanı olarak kullanılmaktadır. Toplu ulaşım ağının ortasında kalmış olan kıyı bir etkileşim alanından çok gelip geçilen bir mekan olarak kullanılmakta ve bu durum kamusal kimliğine zarar vermektedir. Proje alanındaki rekreasyonel yeşil alan eksikliği de kıyının kimliğine dair bir olumsuzluk olarak belirlenmiştir. Maltepe – Üsküdar arası yeşil kıyı sistemi önerisinin bir parçası olarak ele alınan Rıhtım Çayırı, atıl durumda bulunan kıyı alanlarının gündelik hayata katılımları ve nitelikli bir kentsel mekan yaratmaları hedeflenmiştir. Rıhtımda ve çeperinde bulunan nitelikli yapıların restore edilerek kamusal fonksiyonlarla kıyı yaşamına dahil edilmeleri önerilmiştir.

Ulaşım (Toplu Taşıma Odağı)
Karayolu toplu taşımacılığının merkez durağı durumuna düşmüş olan Rıhtım, zaman içerisinde transfer açısından bir düğüm notasına dönüşmüş ve alandaki hemzemin ilişkiler kıyı karakterinin kaybolmasına sebep olmuştur. Bu bağlamda, yaya, taşıt, toplu taşıma ilişkilerinin ayrıştırılması amacıyla proje alanının kuzeyinde bulunan demiryolları arazisinde toplu taşıma odağı önerilmiştir. Kadıköy ilçesindeki bir diğer ulaşım odağı olan Söğütlüçeşme ile yeni ulaşım odağı yeni tramvay hattı ile birbirlerine bağlanmıştır. Kıyının kentli tarafından daha konforlu bir şekilde kullanılması hedeflenmiştir. Önerilen Rıhtım Çayırı ve kentin iç içe yaşayabilmesi ve alanın taşıttan arındırılabilmesi için Kadıköy kent çekirdeğinde araç kısıtlaması önerilmiştir.

Rıhtım Caddesi
Rıhtım boyunca devam eden Rıhtım Caddesi kıyıda bulunan toplu taşıma duraklarının yarattığı yoğunlukla birlikte kıyının kentin geri kalanı ile bağlantısını kesen ana aktörlerden birine dönüşmüştür. Kadıköy kent çekirdeğinde özel araç kullanımının kısıtlanması stratejisine bağlı olarak Rıhtım Caddesi daraltılarak bir servis yoluna dönüştürülmüştür. Gün içerisinde yaya yolu olarak çalışacak olan Rıhtım Caddesi kıyıya hizmet verecek sosyal ve ticari alanlar ile kıyı arasındaki tek sert zemin alandır. Bu bağlamda yeni Rıhtım Caddesi boyunca kıyıya paralel yerleşen yapılar ile ilgili bir plan revizyonu önerilmiş, Rıhtım Caddesinin bir bölümünde bulunan arkad karakterinin kıyı boyunca devam etmesi yoluyla yarı açık kamusal alanların oluşması hedeflenmiştir.

İskele Meydanı
Kadıköy kent belleğinde önemli bir yer tutan İskele Meydanı’ nın mevcut karakterinin iyileştirilerek korunması hedeflenmiştir. Kadıköy’ün simge yapılarından ikisi; Haldun Taner Sahnesi ve Kadıköy İskelesi burada yer alır. Önerilen yeni yapı ile birlikte meydana – kıyıya hizmet edecek alanlar elde edilmiş ve meydan karakterinin güçlenmesi hedeflenmiştir. Önerilen yapının kabuğu yeşil sistemin bir uzantısı olarak denize dönük seyir alanları oluşturmuştur. Rıhtım Çayırı’ nın görece düz peyzajı içinde çeşitlilik sağlanmıştır.

Festival Çayırı
Kıyının taşıttan arındırılması stratejisine bağlı olarak kaldırılması hedeflenen İspark alanın yerine bir festival çayırı önerilmiştir. Yıl boyunca faklı etkinliklere en sahipliği yapabilecek olan Festival Çayırı Kadıköy’ün gece yaşamı ve eğlence kültürünün bir uzantısı olmayı hedefler ve bu anlamda kent ölçeğinde önemli odaklardan birisi olma potansiyeline sahiptir.

Söğütlüçeşme Caddesi
Söğütlüçeşme Caddesi proje alanı sanırı dışında olmasına karşın önerilen ulaşım sisteminin önemli parçalarından biridir. Bu bağlamda Boğa Heykelinden sahile kadar olan kısmı kısıtlı taşıt ulaşımı sistemine dahil edilmiştir. Kadıköy ticaret yaşamının önemli bir parçası olan caddenin yaya kullanımı açısından konforlu bir hale getirilmesi hedeflenmiştir. Söğütlüçeşme ulaşım odağı ve önerilen ulaşım odağı arasındaki bağlantıyı sağlaması hedeflenen tramvay hattı bu cadde üzerinde konumlanır.